T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
STRATEJİK AMAÇ VE HEDEFLERİ
Temel ve Öncelikli Amaç ve Hedefler
Sağlık alanı, uzmanlaşmanın yanında, gün geçtikçe daha fazla oranda çok disiplinli bir karakter kazanmaktadır. Bu durum göz önüne alındığında; Sağlık Bilimleri Enstitüsü kendisine bağlı anabilim dallarının, temel ve uygulamalı araştırmalarda daha aktif olmaları için çalışmayı, lisansüstü eğitimi en ileri düzeyde geliştirmeyi, lisansüstü öğrencilerine çok disiplinli ve disiplinlerarası bilgi, beceri ve görüş açısını edindirmeyi, ulusal ve uluslararası alanda iyi yetişmiş öğrenci sayısını ve araştırma için gerekli olan parasal desteği arttırmayı amaçlamıştır.
Hedefler
2028 yılının sonuna kadar, Enstitümüz bünyesindeki bütün birimlerin eğitim programlarını yenilemelerini sağlamak, lisansüstü öğrencileri için “Bilimsel Araştırma ve Yazım”, “ Bilim ve Yayın Etiği”, “İstatistiksel Analiz” konularında konferans veya seminerler düzenlemek, çok disiplinli veya disiplinlerarası programların açılmasını teşvik etmek, lisansüstü programların sayısını arttırmak, teşvikler koyarak tezlerin yayına dönüşme oranını arttırmak, yayın sayısını arttırarak bilimsel yayınların sağlık alanı ve ilgili alanlardaki tüm paydaşlara ulaşmasını sağlamak, genç bilim insanlarının yurtiçi/yurtdışı kongre/seminer/konferans/panel vb. katılımını teşvik etmek ve YÖK 100/2000 Doktora Bursu için alt alan ve öğrenci sayısını arttırmak öncelikli hedeflerdir.
Enstitü programlarında yapılan bütün tezlerin elektronik ortamda yayımlanmasını tamamlamak, bilimsel araştırmalar birimi tarafından desteklenen projelere destek tutarının en az %50 arttırılmasına çalışmak, mezunlarla ilişkileri güçlendirmek, ulusal ve uluslararası işbirliğini geliştirmek, personel sayısını arttırmak, başvuru ve kayıtları kolaylaştırmak, kâğıtsız ofis ortamı oluşturmak ve fiziki alt yapıyı geliştirmek diğer hedeflerimiz arasındadır.,
Genel Amaç ve Hedefler
Çukurova Üniversitesi ve Sağlık Bilimleri Enstitüsünün stratejik hedeflerine uygun olarak; Sağlık Bilimleri Enstitüsü, sağlık alanında; dünya standartlarında başarılı olacak şekilde araştırmacı ve bilim insanı yetiştirilmesi için lisansüstü öğrencisine eğitim ve araştırma olanakları sunacak Anabilim Dallarının belli bir koordinasyon içerisinde, öğretim ve etkinlik yapmalarını, hangi koşulda olursa olsun (eğitim/endüstri/kamu/özel) görev yapacak mezunlarımızın en üstün etik ilkelere göre çalışmasını ve toplumsal sağlık gereksinimleri konusunda duyarlı olmasını sağlamayı amaçlar. Bu amaç doğrultusunda; sağlık alanının özelliklerini de değerlendirerek ve dünyadaki bilimsel gelişmeler ışığında, yeni lisansüstü programların kurulmasına olanak verecek yapılanmaları desteklemeyi ve organize etmeyi hedefler. Hedeflerinden bir diğeri de, “ortak diploma’’ ve “ortak araştırmalar” için ABD, Avrupa ve diğer ülke üniversiteleri ile işbirliği düzenlemektir. Ayrıca, programların gelişimini, eşgüdümünü ve denetimini sağlamak için öz değerlendirme çalışmaları yapmak, toplam kalite yönetim felsefesi ile irdelemeler yapmak hedefleri arasındadır.
STRATEJİK AMAÇ VE HEDEFLER
Enstitümüz 2024-2028 döneminde, beş ana stratejik amaç belirlemiş, bunlar için gerçekleştirilecek toplam 11 adet hedef koymuştur:
Stratejik Amaç 1: Eğitim Programlarının Yapısını Güçlendirmek
Eğitim programları açısından irdelendiğinde; uzun süre öğrenci almayan programlar YÖK’ün “Birim Ağacı” çalışmaları sürecinde pasif hale getirilmiştir. Diş Hekimliği Fakültesi bölümlerinin DUS ile öğrenci alması nedeniyle bu fakültenin doktora programlarındaki öğrenci sayısı da azalmıştır. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 15.01.2015 tarihli ilkelerine 31.05.2016 tarihli bir yazı ile “ilgili veya yakın alanlardan öğretim üyesi olabileceği” maddesi eklendiğinden öğretim üyesi eksiği olan programlar için de yüksek lisans ve doktora programları açılma olanağı doğmuştur. Ayrıca çok disiplinli alanlarda Enstitü bünyesinde olmak üzere Medikal Fizik Anabilim Dalı, Sağlık Fiziği Tezli ve Tezsiz Yüksek Lisans Programları, Spor Bilimleri Doktora Programı ve Translasyonel Tıp Türkçe ve İngilizce Yüksek Programları ile İngilizce Doktora Programları açılarak hem yurtiçi hem de uluslararası öğrenci potansiyeli arttırılmıştır. Önümüzdeki dönemde Hemşirelik Anabilim Dalı için üç adet ve Eczacılık Fakültesi için dört adet olmak üzere sekiz adet yüksek lisans programı teklifi yapılması planlanmaktadır. “YÖK 100/2000 Doktora Bursu” ile öğrencilerimize Sağlık Temel Alanındaki yeni alt alanlarda doktora tezi yapma olanağını sağlamaktadır. Şu anda dört alt alanda 12 öğrencimiz bulunmaktadır.
Bu açıdan başta disiplinlerarası ve çok disiplinli programlar olmak üzere üniversitemizin araştırma üniversitesi adayı ve uluslararasılaşma misyonu çerçevesinde güncel gereksinimler de göz önüne alınarak yeni programların açılması, yabancı uyruklu öğrenci sayısının arttırılması ve enstitüye bağlı disiplinlerarası programların norm kadrosunun oluşturulması amaçlanmaktadır.
Dersler incelendiğinde; pandemi sürecinin olumsuz etkilerine karşın anabilim dallarının istemi doğrultusunda yüz yüze ve “uzaktan eğitim” ile dersler verimli bir şekilde sürdürülmüştür. Ayrıca, uluslararası öğrenciler de dahil olmak üzere lisansüstü öğrencilerinin enstitüler ve üniversiteler arası ders almasına olanak sağlanmıştır. YÖK’ün 2020 yılında “Özel Öğrenci” tanımını değiştirmesinden sonra özellikle diğer üniversitelerden enstitümüzde veya enstitümüzden diğer üniversitelerde ders almak isteyen öğrenci sayısında artış olmuştur. Bütün programlar için; 12 Ekim 2016 tarihli Çukurova Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği”ne göre zorunlu –ortak “BİS-510 Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Araştırma-Yayın Etiği” dersi verilmektedir. Önümüzdeki süreçte bu paydaş işbirliğinin artması yönünde çalışmalar sürdürülecektir.
Enstitü eğitim programlarında her programın yapısına özgü zorunlu dersler bulunmaktadır. Bu dersler, öğrenci ders programının en fazla %50’sini oluşturmaktadır. Diğer yandan, lisansüstü eğitimde öğrencilerin %50’nin üzerinde seçmeli ders almasının, kendi potansiyellerini ortaya koyabilmelerini ve bireysel ilgilerini yönlendirmelerini sağlamaktadır. Bu açıdan Enstitüye bağlı programlarda dersler Bologna Süreci ve Kalite Güvencesi açısından gözden geçirilmiş ve güncellenmiştir.
Pandemi süreci boyunca derslerin uzaktan eğitim ile işlenmesi gerektiğinden “Uzaktan Eğitimde Kalite Güvencesi Ölçütleri” çerçevesinde uzaktan/karma programların tasarımı ve onayına ilişkin tanımlı süreçler doğrultusunda uygulamalar gerçekleştirilmiştir, ancak bu ölçütlerde daha ileri düzeye ulaşılması amaçlanmaktadır.
Sağlık Bilimleri Enstitüsü, lisansüstü programlarının yapısını çağdaş eğitim-öğretimin gereklerine uygun olarak translasyonel ve disiplinlerarası araştırmaya yönlendirici olması, uluslararasılaşma ve Kalite güvencesi bağlamında güçlendirmeyi amaçlamaktadır.
Stratejik Hedef 1: Programlar, sorumluları tarafından 2018-2023 stratejik programı ve Bologna değerlendirme sürecine uygun olarak gözden geçirilmiş ve güncellenmiştir. Uzun yıllardır öğrenci almamış üç program yetkili kurulların kararı ile kapatılmış, öğrenci alımları yapamayan diğer programlar Birim Ağacında pasif hale getirilmiştir. Anabilim dalları ile iletişime geçilerek, güncellenen programların eğitim hedefleri, ders yapısı ve kredi yükünün Bologna süreci ile Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi kapsamında; öğretim üyesi sayısı, öğrenci alımı ve tez sürecinin ise Üniversite ve Enstitü ADEK raporları çerçevesinde değerlendirilmesi sürdürülecektir.
Stratejik Hedef 2: Bir programdaki seçmeli derslerin kredi toplamı, 2024-2028 stratejik planında, o programın toplam kredisinin %50’sinden fazla olacak şekilde düzenlenmiştir. Böylece öğrenciler, kendi yönelimlerine göre ders seçebilmekte ve başka programlardan ders alabilmektedirler. Öğrencilerin ders saati dışında, ders için geçirdikleri zamanları gerçekçi bir şekilde ortaya koymak için iş yükü ve ders saatlerinin verimliliğinin değerlendirildiği anketlerin, ayrıca öğretim üyeleri ve öğrencilerin program amaç-hedef ve çıktılarını değerlendirdiği anketlerin düzenli şekilde yapılması hedeflenmektedir.
Stratejik Amaç 2: Tez Kalitesini Artırmak
Lisansüstü eğitimin temel amacı alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirerek derinleştirmek ve alanına yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşmaktır. Bu açıdan tez araştırmaları, lisansüstü eğitimin en önemli sürecidir. Tez süreci öğrencinin yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçlerini kullanarak alanı ile ilgili yeni düşünce ve yöntemler geliştirmesini sağlar. Ayrıca, öğrencinin girişimcilik, yaratıcılık, karar verme, sabretme gibi yeteneklerini artırır ve daha önce bilinmeyen ve bulunmayanı yaratmanın verdiği başarıyla kendine güveni arttırır. Bu nedenle Lisansüstü eğitimin kalitesinin artması tez kalitesinin artması ile yakından ilişkilidir. Bu bakımdan tezlerin orijinalliğinin İntihal Programı ile saptanması önem taşır. Tezlerin orijinalliği Turnitin programı ile denetlenmekte ve tezlerde “Etik Beyan Formu” bulunmaktadır. “YÖK 100/2000 Doktora Bursu” alt alanlarında doktora tezi çalışması yapmak da enstitüde tez kalitesini arttırmıştır.
Sağlık Bilimleri Enstitüsü tez sürecinde alanın ilişkili olduğu disiplinlerarası etkileşimin kavranmasını; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgilerin kullanılarak özgün sonuçlara ulaşılmasını sağlamak açısından kurslar yapmayı planlamaktadır.
Tez sürecinin başarısı ve iyileştirilmesi, danışman ile öğrenci arasındaki ilişkiye bağlıdır. Danışman öğrenci ilişkisi, hem danışmanın hem de öğrencinin özelliklerinden etkilenir. Bu özellikler, araştırma konusunun alanlarını, deneyimleri, ön bilgileri, danışmanın rolünü, danışmanlık stillerini ve öğrencinin kendini geliştirme potansiyelini içerir. Danışmanlık aynı zamanda mevcut altyapıyı, kurumsal politikaları, yapı ve prosedürleri içeren çok faktörlü bir süreçtir. Sağlık Bilimleri Enstitüsü bu bağlamda “Danışmanlık Kriterleri” belirlemiştir. Bu kriterlerin güncellenmesi sürdürülecektir.
Doktora tez çalışmaları, tez öneri safhasından itibaren, öğrencinin danışmanının da içinde olduğu bir tez izleme komitesi tarafından izlenmektedir. Öğrenci, tez projesi ile ilgili sonuçlarını yılda iki kez tez izleme komitesi (TİK)ne sunduğundan TİK değerlendirmesi tez kalitesinin artırılmasına önemli katkı sağlar. Bu nedenle, Sağlık Bilimleri Enstitüsü doktora tez sürecinde, tez izleme komitesi raporlarının düzenli gelmesini kontrol etmeyi sürdürerek bu sürecin verimli geçmesini sağlamayı amaçlamaktadır.
Stratejik Hedef 1: Tüm lisansüstü öğrencilere zorunlu olan “Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Araştırma-Yayın Etiği” dersinin yanı sıra enstitü bünyesinde tez proje önerisi verme, tez yazımı ve savunması, bilimsel araştırma, etik konularında, sertifikalı eğitimlerin verilmesi planlanmaktadır. Bu sertifikanın lisansüstü öğrencisinin tez önerisi verebilmesi için ön koşul olması, Enstitü Kuruluna ve Üniversite Senatomuza sunulması için girişimlerde bulunulacaktır. Ayrıca TÜBİTAK ve Avrupa Birliği Projelerini yazma konusunda da eğitim verilmesi planlanmaktadır.
Stratejik Hedef 2: Danışmanlık sürecinin daha etkin olabilmesi için danışmanlık yapmaya yeni başlayacak öğretim üyelerine yol gösterici olmak amacıyla “Danışmanlık Eğitimi” kursları verilecek, bu kurslarda Yönetmelik ve süreçler hakkında bilgiler verileceği gibi iyi danışmanlık uygulama örnekleri de sunulacaktır.
Stratejik Hedef 3: Tez sürecinin izlenmesinin kontrolü sürdürülecektir. Halen yüksek lisans tezlerinin yayına dönme oranı %20.2, doktora tezleri için ise bu oran %30.5’tir. Sonlanan tezlerin yayına dönmesini kolaylaştıracak düzenlemeler yapılacaktır. Danışmanların, danışmanlıklarında sonlanan tez çalışmalarından daha yüksek oranda yayın yapılması için izlem çalışmaları yapılacaktır. Bu amaçla tez yazım kurallarına ek yapılarak tezin yayına hazır hale getirilmesi ve tez sınavına girmek için bunun zorunlu olması Enstitü Kurulu’na sunulmuş ve kabul görmüştür. Tezlerin uluslararası indekslerde taranan dergilerde yayınlanması ve patent başvurusu yapılabilecek düzeyde çalışmaların yapılması enstitümüz hedefleri arasındadır. Bunların izlenebilmesi, değerlendirilebilmesi için anabilim dalları ile işbirliği içinde bir izleme mekanizması kurulması planlanmaktadır.
Stratejik Hedef 4: Önerilen ve tamamlanan tezlerin enstitü ve YÖK veri tabanlarına yüklenmesi ve kolay ulaşılabilir kaynaklar olarak akademik ortama sunulması sürdürülecektir.
Stratejik Amaç 3: Eğitimde Dışa Açılımı Sağlamak
Enstitü, programlar arası, başka enstitülerden ve başka üniversitelerden ders alma ve seçmeli ders oranının artırılması gibi değişimi özendirici uygulamaların yaygınlaştırılmasını sürdürmeyi amaçlamaktadır. Dış dünyaya ilişkin bilgi sağlamanın ve dışa açılmanın bir yolu olarak uluslararası eğitim kuruluşları ile ilişkilerin geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Programların AB üniversitelerindeki eşdeğer programlarla benzer olmasını sağlayacak gözden geçirme süreci tamamlanmıştır. Bu çerçevede Enstitü programları Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanmış ve derslerin AKTS kredilendirmesi hayata geçirilmiştir. Böylece, Enstitüdeki uluslararası öğrenci sayısı ile halen 14 lisansüstü öğrencimizin yararlandığı Socrates-Erasmus gibi değişim programlarına katılan öğrenci sayısının artırılması hedeflenmektedir. Enstitü Anabilim Dallarının, ulusal ve uluslararası alanda işbirliğine yönelik faaliyetlerinin artmasının, çok çeşitlilik ve çok kültürlülüğün egemen olduğu bir eğitim ve araştırma ortamının oluşmasına büyük katkıları olacağını düşünülmektedir.
Stratejik Hedef 1: 2028 yılı sonuna kadar programlar arası ve diğer enstitü ve üniversitelerden alınan-verilen ders sayısı ile ortak proje sayısının artması sağlanacaktır. Bu amaçla Enstitünün yurtiçi ve yurtdışı eşdeğer kurumlarla işbirliğini artırıcı karşılıklı ziyaret, öğretim elemanı değişimi gibi etkinlikler teşvik edilecektir. Kurum dışı, yurtiçi ve yurt dışı kaynaklara başvurular teşvik edilecektir.
Stratejik Hedef 2: 2028 yılının sonuna kadar Enstitüdeki uluslararası öğrenci oranının yükseltilmesi sağlanacaktır. Bu konuda üniversitemizin çıkardığı “Uluslararası Öğrenci Kabul ve Kayıt Yönergesi” çerçevesinde her yıl Enstitüye kabul edilen yabancı öğrenci sayısının bir önceki yıla göre artırılması hedeflenmektedir. Üniversitemizin “Diploma Eki” sahibi olması ve “AKTS Etiketi” için başvuruda bulunması bu hedeflerimiz için bir fırsat olarak görünmektedir.
Stratejik Hedef 3: 2028 yılının sonuna kadar, şu anda 14 olan Socrates-Erasmus gibi değişim programlarına katılım arttırılacaktır. Yüksek Lisans öğrencilerinde %8, doktora öğrencilerinde %3 olan ERASMUS gibi değişim programlarından yararlanma oranlarının arttırılması için anabilim dalları ile bağlantıya geçirilecek ve teşvik edici olunacaktır. Büyük ölçüde Anabilim Dallarının inisiyatifinde olan bu değişikliklerin yapılmasında Enstitü yönlendirici ve teşvik edici olacaktır. Bu amaçla Uluslar arası Öğrenci Ofisi ile koordinasyon gerçekleştirilecektir.
Stratejik Amaç 4: Enstitü Faaliyetlerinde Verimliliği Artırmak Amacıyla Çağdaş Yönetim Tekniklerinden Yararlanmak
Yönetim alanında yapılan bilimsel araştırmalar, örgütlerin nasıl daha etkili ve verimli olabileceği sorusuna cevap aramaktadır. Bu amaçla yapılan çalışmaların sonuçları, her geçen gün, yönetim ile ilgili yeni yöntem ve tekniklerin gelişmesine olanak sağlamaktadır. Çukurova Üniversitesi, verimli ve etkili yönetim, yöntem ve tekniklerini izlemeyi, kullanmayı ve şartlara göre değiştirmeyi stratejik bir amaç olarak görmektedir. Çağdaş yönetim tekniklerinden birisi olan “Toplam Kalite Yönetimi (TKY)” şu anda Çukurova Üniversitesi’nin bazı birimlerinde uygulanmaktadır ve bu yönetim yaklaşımının tüm birimlere yaygınlaştırılması planlanmaktadır. Süreç yönetimi, TKY ile ilgili faaliyetlerin temel öğesidir. Süreç yönetiminin amacı kurumsal etkinliği en yüksek düzeye getirmek için tüm süreçlerin uyum içinde çalışmasını sağlamaktır. Bu noktadan hareketle, yüksek lisans ve doktora süreçlerinin akış şemaları Sağlık Bilimleri Enstitüsü web sitesinde yayımlamıştır. Temel süreçlerini sistematik olarak tasarlamayı, bunlar içinden öncelikle kritik süreçleri belirleyerek verimliliğini artırmayı amaçlamaktadır. Ayrıca, Enstitümüz, faaliyetlerinin verimini artıracak yeni yönetim, yöntem ve tekniklerini kullanmayı stratejik amaç olarak görmektedir. Bu sayede çalışanların motivasyonu da yükseltilmiş olacaktır.
Stratejik Hedef : Enstitünün tüm idari ve akademik süreçleri belirlenecek ve 2028 yılı sonuna kadar kritik süreçler iyileştirilecektir. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü ADEK komisyonu, verimli ve etkili yönetim, yöntem ve teknikleri izlemeyi, kullanmayı ve şartlara göre değiştirmeyi amaçlamakta, böylece bütün idari ve akademik süreçleri tanımlayarak, bu süreçlerin çağdaş hale getirilmesini hedeflemektedir.
Stratejik Amaç 5: Enstitü Faaliyetlerinde Bilişim Teknolojilerinden Daha Fazla Yararlanmak
Yukarıda belirtilen stratejik amaçların gerçekleştirilebilmesi için, bilgi akışının hızlandırılması, kontrolün artırılması ve karar verme süreçlerinin iyileştirilmesi gereklidir. Bütün bunların yapılabilmesi en başta iletişim teknolojisi altyapısının yenilenmesi ve insan kaynaklarının geliştirilmesi ile mümkündür. Bu nedenle önümüzdeki on yılda iletişim teknolojileri alanı en fazla yatırım yapılması gerekli alan olacaktır. Hedeflerimiz arasında yer alan kağıtsız ofis ortamına geçebilmek ve tüm öğrenci işlerinin veritabanları ve internet üzerinden yapılabilmesini sağlamak amacıyla gerek sunucu bilgisayar sisteminin daima güncelleştirilmiş olarak tutulması, gerekse yeni yazılım geliştirilmesi ve web tabanlı uygulamaların yaygınlaştırılması gibi malzeme alımı yanı sıra hizmet alımı da içeren etkinliklerde bulunulacaktır. Her zaman güncellenmiş halde tutulması gereken bu altyapının verimli bir şekilde kullanılabilmesi için uzman personel istihdamı gerçekleştirilmiş olmakla beraber sürekli yenilenen eğitim programlarına ihtiyaç vardır.
Stratejik Hedef: Öğrenciler internet üzerinden başvuru, kayıt, program yapma, transkript takibi gibi işleri yapabilmektedirler. Pandemi Süreci nedeniyle bilişim teknolojilerinden daha fazla yararlanma gereksinimi doğmuştur. 2021 yılı sonuna kadar öğrenci işleri ile ilgili uygulamaların %90’ının, idari işlerin %50’sinin internet üzerinden yapılması hedeflenmektedir. İdari olarak, enstitü kurulu gündeminin oluşturulması, akademik programın yapılması, yönetim kurulu kararlarının alınması ve tebliği, anabilim dalları ile yazışmalar, sınav jürilerinin atanması, performans ölçütlerinin hesaplanması ve YÖK/ÖSYM istatistiklerinin derlenmesi gibi işlemler internet üzerinden gerçekleştirilebilir hale gelecektir.
TEMEL POLİTİKALAR VE ÖNCELİKLER
Sağlık Bilimleri Enstitüsünün temel politikası, lisansüstü programların en iyi öğrenciyi eğitime başlatmaları için, başvuru ve kabul ilkelerinin yazılı olarak duyurulmasını, programların tez araştırmalarını sağlık alanında gelişmelere parelel olacak şekilde yapmalarını, öğrenci motivasyonunu çesitli yöntemlerle (örneğin ödüller) artırmalarını teşvik etmektir. Ayrıca, ülke yararı için üniversite-kamu işbirliğine yönelik arastırmaları desteklemek, uluslararası işbirliğini artırmak ve disiplinlerarası ya da çok disiplinli çalışmayı desteklemek temel politikaları arasındadır.
Öncelikler:
· Lisansüstü arastırmalarda disiplinlerarası işbirliği
· Kamu-üniversite-sanayi işbirliği
· Ulusal ve uluslararası araştırma ve eğitim işbirliği
· Programlarda öz değerlendirme çalışmaları
· Sağlık Alanında Kalite Güvencesi işbirliği
